Contents
Quy chế tối huệ quốc là quy chế pháp lí cơ bản của tư pháp quốc tế, theo đó người nước ngoài (thể nhân nước ngoài) ở nước sở tại được hưởng chế độ pháp lí mà nước sở tại dành cho những người nước ngoài (thể nhân nước ngoài) của bất kì một nước thứ ba nào đang được hưởng hoặc sẽ được hưởng trong tương lai.
1. Khái niệm, nguyên tắc của quy chế tối huệ quốc
1.1 Quy chế tối huệ quốc là gì?
Quy chế tối huệ quốc là quy chế pháp lí cơ bản của tư pháp quốc tế, theo đó người nước ngoài (thể nhân nước ngoài) ở nước sở tại được hưởng chế độ pháp lí mà nước sở tại dành cho những người nước ngoài (thể nhân nước ngoài) của bất kì một nước thứ ba nào đang được hưởng hoặc sẽ được hưởng trong tương lai.
Quy chế tối huệ quốc là một quy chế cơ bản của tư pháp quốc tế, theo đó, nước sở tại cũng sẽ dành cho cá nhân, pháp nhân hoặc hàng hoá (có xuất xứ tại hoặc được xuất khẩu từ lãnh thổ nước được hưởng quy chế tối huệ quốc) hoặc dịch vụ của nước được hưởng quy chế tối huệ quốc sự đối xử không kém thuận lợi hơn sự đối xử mà nước sở tại đang hoặc sẽ dành cho cá nhân, pháp nhân hoặc hàng hóa (có xuất xứ tại hoặc được xuất khẩu từ lãnh thổ nước thứ ba nào) hoặc dịch vụ của nước thứ ba nào.
Thông thường, quy chế tối huệ quốc sẽ được quy định theo từng lĩnh vực cụ thể như quy chế tối huệ quốc trong thương mại hàng hoá, quy chế tối huệ quốc trong thương mại dịch vụ, quy chế tối huệ quốc trong đầu tư, quy chế tối huệ quốc trong sở hữu trí tuệ.
Đãi ngộ tối huệ quốc có thể là vô điều kiện hoặc có điều kiện với mục đích là đảm bảo cho mọi người nước ngoài (thể nhân và pháp nhân nước ngoài) được hưởng những quyền và nghĩa vụ dân sự – kinh tế ngang nhau trong cùng một lĩnh vực, địa bàn hoạt động mà không có sự phân biệt đối xử nào giữa họ. Quy chế này thường được ghi nhận trong các điều ước quốc tế về thương mại và hàng hải như Điều 2, Chương III – Hiệp định thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ quy định: Mỗi bên dành ngay lập tức và vô điều kiện cho các dịch vụ và nhà cung cấp dịch vụ của bên kia sự đối xử không kém thuận lợi hơn sự đối xử mà bên đó dành cho các dịch vụ và nhà cung cấp dịch vụ tương tự của bất kì nước nào khác. Tuy vậy, trong thực tiễn điều ước quốc tế của Việt Nam và các nước, người ta có thể thoả thuận về các ngoại lệ của quy chế này theo những lộ trình nhất định.
1.2 Nguyên tắc đối xử tối huệ quốc được hiểu như thế nào?
Tối huệ quốc được viết tắt theo tiếng Anh là MFN, đây là một nguyên tắc được quy định trong tư pháp quốc tế và là nguyên tắc pháp lý quan trọng của WTO. Tầm quan trọng của tối huệ quốc đặc biệt được thể hiện ngay tại Điều I của Hiệp định GATT
Điều I
Quy định chung về Đối xử tối huệ quốc
1. Với mọi khoản thuế quan và khoản thu thuộc bất cứ loại nào nhằm vào hay có liên hệ tới nhập khẩu và xuất khẩu hoặc đánh vào các khoản chuyển khoản để thanh toán hàng xuất nhập khẩu, hay phương thức đánh thuế hoặc áp dụng phụ thu nêu trên, hay với mọi luật lệ hay thủ tục trong xuất nhập khẩu và liên quan tới mọi nội dung đã được nêu tại khoản 2 và khoản 4 của Điều III,* mọi lợi thế, biệt đãi, đặc quyền hay quyền miễn trừ được bất kỳ bên ký kết nào dành cho bất cứ một sản phẩm có xuất xứ từ hay được giao tới bất kỳ một nước nào khác sẽ được áp dụng cho sản phẩm tương tự có xuất xứ từ hay giao tới mọi bên ký kết khác ngay lập tức và một cách không điều kiện.
2. Các quy định của của Khoản 1 thuộc Điều này không đòi hỏi phải loại bỏ bất cứ một ưu đãi nào liên quan tới thuế nhập khẩu hay các khoản thu không vượt quá mức đã được quy định tại Khoản 4 của Điều này và nằm trong diện được quy định dưới đây:
(a) Ưu đãi có hiệu lực giữa hai hay nhiều lãnh thổ nêu trong danh mục tại phụ lục A, theo các điều kiện nêu trong phụ lục đó;
(b) Ưu đãi có hiệu lực riêng giữa hai hay nhiều lãnh thổ có mối liên hệ về chủ quyền chung hay có quan hệ bảo hộ chủ quyền được nêu tại danh mục B, C, D, theo điều kiện đã nêu ra trong các phụ lục đó;
(c) Ưu đãi chỉ có hiệu lực riêng giữa các nước có chung biên giới nêu trong phụ lục E, F.
3. Các điều khoản của khoản I sẽ không áp dụng với các ưu đãi giữa các nước trước đây là bộ phận của Lãnh thổ Ottoman và được tách từ lãnh thổ Ottoman ra từ ngày 24 tháng 7 năm 1923, miễn là các ưu đãi đó được phép áp dụng theo khoản 5 của điều XXV và do vậy sẽ đươc áp dụng phù hợp với khoản 1 của Điều XXIX.
4. Biên độ ưu đãi* áp dụng với bất cứ sản phẩm nào được khoản 2 của Điều này cho phép dành ưu đãi nhưng các Biểu cam kết đính kèm theo Hiệp định này lại không có quy định rõ cụ thể mức biên độ tối đa, sẽ không vượt quá:
(a) Khoản chênh lệch giữa mức đối xử tối huệ quốc và thuế suất ưu đãi nêu trong Biểu, với thuế quan hay khoản thu áp dụng với bất cứ sản phẩm nào đã được ghi trong Biểu tương ứng; nếu trong Biểu không ghi rõ thuế suất ưu đãi, việc vận dụng thuế suất ưu đãi theo tinh thần của điều khoản này sẽ căn cứ vào mức thuế ưu đãi có hiệu lực vào ngày 10 tháng 4 năm 1947 và nếu trong Biểu cũng không có mức thuế đối xử tối huệ quốc thì áp dụng mức chênh lệch giữa thuế suất ưu đãi và thuế theo đối xử tối huệ quốc đã có vào ngày 10 tháng 4 năm 1947;
(b) Với mọi khoản thuế quan và khoản thu không ghi cụ thể trong Biểu tương ứng, mức chênh lệch có được vào ngày 10 tháng 4 năm 1947 sẽ được áp dụng.
Trong trường hợp một bên ký kết có tên trong phụ lục G, ngày 10 tháng 4 năm 1947 tham chiếu đến tại tiểu khoản (a) và (b) trên nêu trên sẽ được thay thế bằng ngày cụ thể ghi trong phụ lục đó.
Nguyên tắc tối huệ quốc này được hiểu là nếu một nước danh cho một nước thành viên một sự ưu đãi nào đó thì nước này cũng sẽ phải dành sự ưu đãi đó cho tất cả các nước thành viên khác. Như đã nêu ở trên nguyên tắc này được quy định trọng Hiệp định chung về thuế quan và mậu dịch năm 1947 (viết tắt là GATT) áp dụng đối với hàng hóa, Hiệp định chung về thương mại, dịch vụ (được quy định tại Điều 2 Hiệp định GATS)
“Điều 2: Đối xử tối huệ quốc
1. Đối với bất kỳ biện pháp nào thuộc phạm vi điều chỉnh của Hiệp định này, mỗi Thành viên phải ngay lập tức và không điều kiện dành cho dịch vụ và các nhà cung cấp dịch vụ của bất kỳ Thành viên nào khác, sự đối xử không kém thuận lợi hơn sự đối xử mà Thành viên đó dành cho dịch vụ và các nhà cung cấp dịch vụ tương tự của bất kỳ nước nào khác.
2. Các Thành viên có thể duy trì biện pháp không phù hợp với quy định tại khoản 1 của Điều này, với điều kiện là biện pháp đó phải được liệt kê và đáp ứng các điều kiện của Phụ lục về các ngoại lệ đối với Điều II.
3. Các quy định của Hiệp định này không được hiểu là để ngăn cản bất kỳ một Thành viên nào dành cho các nước lân cận những lợi thế nhằm tạo thuận lợi cho việc trao đổi dịch vụ được tạo ra và tiêu thụ trong phạm vi giới hạn của vùng biên giới”.
Điều 4
Chế độ đãi ngộ tối huệ quốc
Đối với việc bảo hộ sở hữu trí tuệ, bất kỳ một sự ưu tiên, chiếu cố, đặc quyền hoặc sự miễn trừ nào được một Thành viên dành cho công dân của bất kỳ nước nào khác cũng phải được lập tức và vô điều kiện dành cho công dân của tất cả các Thành viên khác. Được miễn nghĩa vụ này bất kỳ sự ưu tiên, chiếu cố, đặc quyền hoặc sự miễn trừ nào mà một Thành viên dành cho nước khác:
a) Trên cơ sở các thoả ước quốc tế về việc giúp đỡ trong tố tụng hoặc thực thi luật theo nghĩa tổng quát chứ không giới hạn riêng biệt về bảo hộ sở hữu trí tuệ;
b) Phù hợp với các quy định của Công ước Berne (1971) hoặc Công ước Rome, theo đó sự đãi ngộ không phải là đãi ngộ quốc gia mà là sự đãi ngộ áp dụng tại một nước khác;
c) Đối với các quyền của những người biểu diễn, người sản xuất bản ghi âm và các tổ chức phát thanh truyền hình không phải do Hiệp định này quy định;
d) Trên cơ sở các thoả ước quốc tế liên quan đến việc bảo hộ sở hữu trí tuệ đã có hiệu lực trước khi Hiệp định WTO có hiệu lực, với điều kiện là các thoả ước đó được thông báo cho Hội đồng TRIPS và không tạo nên sự phân biệt đối xử tuỳ tiện hoặc bất hợp lý đối với công dân của các Thành viên khác.
2. Nội dung nguyên tắc đối xử tối huệ quốc
Nội dung của nguyên tắc đối xử tối huệ quốc là việc WTO quy định rằng nếu một nước dành cho một nước thành viên một sự đối xử ưu đãi nào đó thì nước này cũng sẽ phải dành sự ưu đãi đó cho tất cả các nước thành viên khác, các quốc gia không thể phân biệt đối xử với các đối tác của mình.
Cơ chế hoạt động của nguyên tắc này như sau: Mỗi thành viên của WTO phải đối xử với các thành viên khác của WTO một cách công bằng như những đối tác ưu tiên nhất. Nếu một nước danh cho một đối tác của mình một hay một số ưu đãi nào đó thì nước này cũng phải đối xử tương tự như vậy đối với tất cả các thành viên còn lại của WTO để tất cả các quốc gia thành viên đều được ưu tiên nhất
3. Mục đích cho việc áp dụng nguyên tắc tối huệ quốc
Nguyên tắc đối xử tối huệ quốc là một nguyên tắc trong hệ thống thương mại đa phương tạo ra sự bình đăgr về cơ hội cạnh tranh giữa các thành viên khi các thành viên này cùng tham gia vào thị trường của một thành viên nào đó. Với sự tồn tại của nguyên tắc đối xử tối huệ quốc các quốc gia khi tham gia sẽ được bảo đảm rằng quốc gia đối tác thương mại của mình sẽ không dành cho bất kỳ một quốc gia nào khác một chế độ thương mại ưu đãi nào hơn, và thông qua đấy có thể triệt tiêu lợi thế cạnh tranh tự nhiên của các quốc gia khác trên thị trường đối với sản phẩm hàng hóa, dịch vụ cụ thể trong việc cạnh tranh trên thị trường với các quốc gia có liên quan.
DANH SÁCH CÁC NƯỚC VÀ VÙNG LÃNH THỔ CÓ THỎA THUẬN ĐỐI XỬ TỐI HUỆ QUỐC
TRONG QUAN HỆ THƯƠNG MẠI VỚI VIỆT NAM
(Kèm theo công văn số 8678/TCHQ-TXNK ngày 09/9/2016 của Tổng cục Hải quan)
| STT | Tên nước/Vùng lãnh thổ | STT | Tên nước/Vùng lãnh thổ |
| 1 | Cộng hòa Albania | 87 | Vương quốc Oman |
| 2 | Cộng hòa nhân dân Angola | 88 | Cộng hòa Hồi giáo Pakistan |
| 3 | Antigua và Barbuda | 89 | Cộng hòa Panama |
| 4 | Cộng hòa Argentina | 90 | Papua New Guinea |
| 5 | Cộng hòa Armenia | 91 | Cộng hòa Paraguay |
| 6 | Liên bang Australia | 92 | Cộng hòa Peru |
| 7 | Vương quốc Bahrain | 93 | Cộng hòa Philippines |
| 8 | Cộng hòa nhân dân Bangladesh | 94 | Qatar |
| 9 | Barbados | 95 | Cộng hòa Rwanda |
| 10 | Belize | 96 | Liên bang Saint Kitts và Nevis |
| 11 | Bénin | 97 | Saint Lucia |
| 12 | Cộng hòa Bolivia | 98 | Saint Vincent và Grenadines |
| 13 | Cộng hòa Botswana | 99 | Vương quốc Ả Rập Saudi |
| 14 | Cộng hòa liên bang Brasil | 100 | Cộng hòa Sénégal |
| 15 | Darussalam Brunei | 101 | Cộng hòa Sierra Leone |
| 16 | Burkina Faso | 102 | Cộng hòa Singapore |
| 17 | Cộng hòa Burundi | 103 | Quần đảo Solomon |
| 18 | Vương quốc Campuchia | 104 | Cộng hòa Nam Phi |
| 19 | Cộng hòa Cameroon | 105 | Cộng hòa dân chủ xã hội chủ nghĩa Sri Lanka |
| 20 | Cộng hòa Canada | 106 | Cộng hòa Suriname |
| 21 | Cộng hòa Trung Phi | 107 | Vương quốc Swaziland |
| 22 | Cộng hòa Tchad | 108 | Liên bang Thụy Sĩ |
| 23 | Cộng hòa Chile | 109 | Trung Hoa Đài Bắc |
| 24 | Cộng hòa nhân dân Trung Hoa | 110 | Cộng hòa thống nhất Tanzania |
| 25 | Cộng hòa Colombia | 111 | Vương quốc Thái Lan |
| 26 | Cộng hòa Congo | 112 | Cộng hòa Togo |
| 27 | Cộng hòa Costa Rica | 113 | Cộng hòa Trinidad và Tobago |
| 28 | Cộng hòa Bờ Biển Ngà | 114 | Cộng hòa Tunisia |
| 29 | Cộng hòa Croatia | 115 | Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ |
| 30 | Cộng hòa Cuba | 116 | Cộng hòa Uganda |
| 31 | Cộng hòa Dân chủ Congo | 117 | Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất |
| 32 | Cộng hòa Djibouti | 118 | Hợp chủng quốc Hoa Kỳ |
| 33 | Dominica (đảo quốc) | 119 | Cộng hòa Uruguay |
| 34 | Cộng hòa Dominicana | 120 | Cộng hòa Venezuela |
| 35 | Cộng hòa Ecuador | 121 | Cộng hòa Zambia |
| 36 | Cộng hòa Ả rập Ai Cập | 122 | Cộng hòa Zimbabwe |
| 37 | Cộng hòa El Salvador | 123 | Cộng hòa Ailen |
| 38 | Cộng đồng châu Âu (27 quốc gia) | 124 | Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ailen |
| 39 | Cộng hòa các đảo Fiji | 125 | Cộng hòa Áo |
| 40 | Cộng hòa Macedonia | 126 | Cộng hòa Ba Lan |
| 41 | Cộng hòa Gabon | 127 | Vương quốc Bỉ |
| 42 | Cộng hòa Gambia | 128 | Cộng hòa Bồ Đào Nha |
| 43 | Gruzia | 129 | Vương quốc Đan Mạch |
| 44 | Cộng hòa Ghana | 130 | Cộng hòa liên bang Đức |
| 45 | Grenada | 131 | Cộng hòa Estonia |
| 46 | Cộng hòa Guatemala | 132 | Hà Lan |
| 47 | Cộng hòa Guinée | 133 | Cộng hòa Hungary |
| 48 | Cộng hòa Guiné | 134 | Cộng hòa Hy Lạp |
| 49 | Cộng hòa Guyana | 135 | Cộng hòa Italia |
| 50 | Cộng hòa Haiti | 136 | Cộng hòa Latvia |
| 51 | Cộng hòa Honduras | 137 | Cộng hòa Litva |
| 52 | Đặc khu kinh tế Hồng Kông | 138 | Đại công quốc Lúc xăm bua |
| 53 | Cộng hòa Iceland | 139 | Cộng hòa Manta |
| 54 | Cộng hòa Ấn Độ | 140 | Cộng hòa Pháp |
| 55 | Cộng hòa Indonesia | 141 | Cộng hòa Phần Lan |
| 56 | Israel | 142 | Cộng hòa Séc |
| 57 | Jamaica | 143 | Cộng hòa Síp |
| 58 | Nhật Bản | 144 | Cộng hòa Slovakia |
| 59 | Vương quốc Jordan | 145 | Cộng hòa Slovenia |
| 60 | Cộng hòa Kenya | 146 | Vương quốc Tây Ban Nha |
| 61 | Đại Hàn Dân Quốc | 147 | Vương quốc Thụy Điển |
| 62 | Kuwait | 148 | Cộng hòa Bungary |
| 63 | Cộng hòa Kyrgyzstan | 149 | Cộng hòa Rumani |
| 64 | Vương quốc Lesotho | 150 | Afghanistan |
| 65 | Công quốc Liechtenstein | 151 | Montenegro |
| 66 | Đặc khu hành chính Macau | 152 | Samoa |
| 67 | Cộng hòa Madagascar | 153 | Tonga |
| 68 | Cộng hòa Malawi | 154 | Vanuatu |
| 69 | Malaysia | 155 | Yemen |
| 70 | Cộng hòa Maldives | 156 | Ukraine |
| 71 | Cộng hòa Mali | 157 | Tajikistan |
| 72 | Cộng hòa Hồi giáo Mauritania | 158 | Seychelles |
| 73 | Cộng hòa Mauritius | 159 | Russian Federation |
| 74 | Mexico | 160 | Liberia |
| 75 | Cộng hòa Moldova | 161 | Laos |
| 76 | Cộng hòa nhân dân Mông Cổ | 162 | Kazakhstan |
| 77 | Vương quốc Maroc | 163 | Cabo Verde |
| 78 | Cộng hòa Mozambique | 164 | Cộng hòa Angiêri |
| 79 | Liên bang Myanma | 165 | Cộng hòa Belarus |
| 80 | Cộng hòa Namibia | 166 | Cộng hòa Hồi giáo I ran |
| 81 | Nepal | 167 | Cộng hòa I rắc |
| 82 | New Zealand | 168 | Cộng hòa Li băng |
| 83 | Cộng hòa Nicaragua | 169 | Palestin |
| 84 | Cộng hòa Niger | 170 | Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên |
| 85 | Cộng hòa liên bang Nigeria | 171 | Cộng hòa Uzbêkistan |
| 86 | Vương quốc Na Uy | 172 | Cộng hòa Ả rập Xyri |
———————————–
Logistics Software – Khang Vân Tech Hotline: 0933.656.118
Email: info@demo.phanmemlogistics.vn
Website: https://phanmemlogistics.vn
Địa chỉ: Số 9/84 Ngọc Khánh, Giảng Võ, Ba Đình, Hà Nội, Việt Nam